Aantrekkingskracht begint in de neus

Freestocks for Stocksnap

De chemie tussen twee mensen is een van ’s levens grootste mysteries. Iedereen heeft wel een verlanglijstje met eigenschappen van de ideale partner. Maar vaak worden we verliefd op mensen die niet alle vakjes aftikken. Geur zou volgens sommige wetenschappers een sleutelrol spelen in seksuele aantrekkingskracht.

Het is wetenschappelijk bewezen dat dat het geval is voor dieren. Eind jaren 50 ontdekten de Duitse biochemicus Peter Karlson en de Zwitserse entomologist Martin Lüscher dat de zijdemot mannetjes wist te lokken door een stof vrij te geven. Wetenschappers ontdekten dat deze signalen niet alleen voor seksuele aantrekking worden gebruikt. Feromonen vormen een chemische communicatie op zich om een bepaald gedrag uit te lokken, stemming en emotie te beïnvloeden of andere info uit te wisselen.

Of dat ook bij mensen zo werkt, is een controversiële discussie. Sommigen zeggen dat we fysiek niet in staan zijn om deze prikkels op te vangen, omdat we niet over een vomeronasaal orgaan beschikken, zoals dieren. Optimisten geloven stellig dat we feromonen via de neus en zelfs de huid oppikken. Een veelbelovende molecule is androstenone. Dit varkensferomoon heeft een onaangename, urineachtige geur die vrouwen niettemin aantrekt in proeven met ‘geparfumeerde’ stoelen.  

Tegenpolen trekken elkaar aan

Aangenaam of niet, dat is voor iedereen anders, meent de Amerikaanse onderzoekster Rachel Herz. En al helemaal voor vrouwen en mannen. De experte in de psychologie van de reukzin aan Brown University ontdekte dat mannen veel meer op hun ogen vertrouwen dan op hun neus om aantrekkingskracht in te schatten. Ze zijn als het ware biologisch geprogrammeerd om uit te kijken naar jonge vrouwen met glanzend haar, een heldere huid en ogen en een zandloperfiguur. Dat zijn immers tekenen van gezondheid, cruciaal wanneer je evolutionair bent voorbestemd om je genen zoveel mogelijk te verspreiden.

Vrouwen daarentegen hebben andere prioriteiten, meent Herz. Ze investeren immers heel wat jaren van hun leven in hun kinderen, die zo gezond mogelijk moeten zijn. Je beste optie om een gezond kind voort te brengen is een partner met een complementair immuunsysteem, om het risico op genetische zwakheden te minimaliseren.

Maar hoe kan je dat herkennen? Het immuunsysteem is in essentie een cluster van een vijftigtal gerelateerde genen die op 1 chromosoom zitten: het Major HistoCompatability Complex. Iedereen heeft een unieke set MHC genen (behalve identieke tweelingen), waarvan het uitwendige kenmerk lichaamsgeur zou zijn. Net zoals bijvoorbeeld blauwe ogen een veruitwendiging zijn van het gen voor oogkleur. Niet alleen je DNA is uniek (behalve bij identieke tweelingen), ook je lichaamsgeur is dat. En zou de meest compatibele partners aantrekken. Volgens Rachel Herz is de geur van een man de belangrijkste factor in seksuele aantrekking voor een vrouw. Belangrijker dan zijn uiterlijk of een goed gevulde portefeuille.  

T-shirts snuffelen

Experimenten met muizen ondersteunen deze theorie. Vrouwelijke muizen kiezen instinctief  partners met een ander immuunsysteem, op basis van hun geur. Van muizen naar mensen is een grote stap, maar andere experimenten lijken in dezelfde richting te wijzen.

Claus Wedekind, een zoöloog van de universiteit van Lausanne in Zwitserland, testte de MHC theorie in het beruchte t-shirt experiment. Hij liet 44 mannen 48 uur een katoenen t-shirt dragen. 49 vrouwen moesten elk 6 gedragen t-shirts ruiken en de meest aantrekkelijke eruit halen. De meeste vrouwen verkozen de shirts van mannen met een heel verschillend MHC. Opmerkelijk vond Wedekind de opmerking van sommige vrouwen dat hun favoriete t-shirts hen herinnerden aan de geur van ex-vriendjes. Dat suggereert dat geuren invloed zouden uitoefenen op aantrekkingskracht en dating beslissingen in het echte leven.

Tinder voor de neus

Sommigen zijn alvast heilig overtuigd en maken er zelfs hun broodwinning van. Het is het concept van het New Yorkse dating bureau Smell Dating. Dat bureau brengt mensen in contact op basis van hun geurvoorkeuren. Je krijgt een t-shirt dat je 3 dagen moet dragen (zonder parfum en deodorant) en moet terug sturen. In ruil krijg je anonieme stukjes stof om te besnuffelen, zonder enige informatie over leeftijd, geslacht of zelfs seksuele oriëntatie. Via mail wordt je met de eigenaar van het lekkerst ruikende stukje stof in contact gebracht.

Neurowetenschapper Noam Sobel gaat zelfs nog een stapje verder. Hij ondervroeg 222 koppels en kwam tot de vaststelling dat mensen die geuren op dezelfde manier appreciëren doorgaans een betere, langdurige relatie hebben. Lichaamsgeur zou volgens hem minder belangrijk zijn dan hoe we geuren waarnemen (en beoordelen). Hij richtte SmellSpace op, een sociaal netwerk zonder profielfoto’s of bio’s, maar gebaseerd op de reukzin. Het agentschap maakt een profiel van je op basis van de antwoorden op hun vragenlijst over de geuren die ze je laten ruiken. Ze brengen je vervolgens in contact met gelijkaardige profielen.

 Een mens is geen dier

Er zijn dus aanwijzingen dat er inderdaad een soort chemische communicatie is die een invloed heeft op ons gemoed, focus en gedrag. Wetenschappers zijn het er over eens dat geuren een belangrijke rol spelen in seksuele aantrekkingskracht, maar dat het allemaal veel complexer is. Mensen gaan immers op een heel andere manier met geuren om dan dieren. Ze volgen niet slaafs hun neus, maar laten zich ook beïnvloeden door andere factoren, zoals sociale en culturele factoren, andere zintuigelijke stimuli en niet in het minst  hun rationaliteit. Bovendien linken mensen geuren aan herinneringen, die emoties verbinden aan bepaalde geuren. Dat is erg persoonlijk en verschillend, afhankelijk van hun ervaringen.

Niettemin kan een aangename geur wel degelijk een effect hebben op je stemming en je helpen om je goed te voelen. En dat is uiteindelijk hetgeen wat je aantrekkingskracht voor anderen bepaalt…

Lees ook

Hoe voelt het wanneer je je reukzin verliest?

Stilstaan bij je neus op de Sense Of Smell day

Hybride parfums: lekkere geurtjes die je beter doen voelen

Dit artikel delen op
Sofie Albrecht
Sofie Albrecht