The Smell Of War

Kasteel De Lovie in Poperinge

Gefascineerd door geuren

Ik ben gefascineerd door geuren. Heus niet alleen lekker ruikende parfums, maar ook minder welriekende of ongewone aroma’s trekken mijn aandacht. De stoffige geur van beton na een regenbui, een muffe kelder of tuinhuis, kruiden die ik niet ken, koeienmest (die ruikt anders dan die van paarden of varkens), de geur van een stad en zijn metro (die van Parijs ruikt anders dan die van Londen of New York), … Ik vind het allemaal even boeiend.

De bijzonderste ervaring deed ik ongetwijfeld op in het atelier van olfactorisch kunstenaar Peter De Cupere. Hij liet me onder andere de verschillende aroma’s ruiken van dode mensen. Bizar, macaber, maar wél fascinerend. Hij gebruikte ze voor een installatie van The Smell Of War, een tentoonstelling over de geur van de oorlog, in Poperinge. Het bijzondere aan de tentoonstelling is dat je de sfeer van die tijd haast aan den lijve ondervindt.

We worden zo bestookt door beelden en geluiden dat ze al extreem moeten zijn om ons echt te raken. Alsof we een filter hebben ingebouwd. Bij geuren hebben we dat niet, die komen direct binnen. Ze lokken ook meteen een reactie uit, nog voor we voor onszelf hebben uitgemaakt wat we er nu eigenlijk van vinden. We hebben moeite om geuren te beschrijven en bijgevolg ook om er een gefundeerd oordeel over te vellen. Tenzij de geuren extreem goed of slecht zijn.

De geur van de oorlog

The Smell Of War stond dus op mijn to do lijstje voor deze zomer. Tijdens een trip naar de kust werd een tussenstop in Poperinge ingelast om de tentoonstelling te bezoeken. Die gaat door in het verlaten kasteel De Lovie, waar ooit een adellijke familie moest samenleven met haar Duitse bezetters. Een setting die zeker bijdraagt tot de bijzondere sfeer die de tentoonstelling oproept. Wanneer je de majestueuze  inkomhal binnenkomt, stap je letterlijk over het eerste kunstwerk (‘Air Freshener‘ van Alex Schweder): een reeks matten die je bewust maken van je reukzin en de omgeving.

Een ander opvallend kunstwerk is ‘Heroes Also Die‘ (Peter de Cupere), een serie soldatenhelmen van laurierbladeren (symbool voor overwinning) aan de muur waaronder je de geuren kan ruiken van de gestorven helden. Ze zijn alle negen verschillend, net zoals hun persoonlijkheid. Je moet een psychologische drempel over, maar echt slecht ruikt het ook niet. Het deed me wat denken aan compost: je ruikt ontbinding, maar niet zoals rottend vlees, bijvoorbeeld.

Ook ‘The Juice of War’ (Maki Ueda), waar je je hoofd in een bol van plexiglas moet steken om de geur van verbrand en rot vlees te ruiken, vraagt moed. Al klinkt ook dat erger dan het uiteindelijk ruikt. Dan zijn de tenten een kamer verder toegankelijker: ‘Medical Horse #2′ en ‘Fear’ zijn twee installaties van de Franse parfumeur Christophe Laudamiel. In de plastic tent met rood kruis waan je je in een verzorgingsbarak, waar het ruikt naar ontsmettingsalcohol, geneeskrachtige kruiden en paarden.  De camouflage veldtent ruikt duf en klammig, als in een loopgraaf, met natte stenen, prikkeldraad en een dreigende lucht. Hoewel het niet stinkt, geeft de geur je een ongemakkelijk, dreigend gevoel. Alsof er op elk moment vanalles kan gebeuren.

Indrukwekkende locatie

Hoewel de tentoonstelling grotendeels interactief is, is het misschien niet echt geschikt voor jonge kinderen. De mijne (7 & 9) waren alleen al door de locatie geïntimideerd (waar we toen alleen waren). De vervallen kamer waar bloed uit de kraan in een legerhelm druppelt en reukgas uit de vensterbank komt. Gasmaskers op bedden waar plots geluid en geur uitkwam. De aroma’s van buskruit, ontsmettingsmiddelen en bloed, … Het is allemaal redelijk heftig.

Toch zijn er ook luchtiger werken: de ‘Emergency Bra‘ (Elena Bodnar), een beha die je kan omvormen in twee gasmaskers, vonden ze hilarisch. De scratch & sniff postkaarten (‘Feldpost‘ van Camilla Maurer) met de geur van gas en foto van de maan (‘Moon’ van Sue Corke & Hagen Betzwieser) -die naar buskruit zou ruiken- werden enthousiast bepoteld. De geurcamera van Caflo Yrot fascineerde.

The Smell Of War is een ongewone tentoonstelling, waar olfactorische kunst een podium krijgt (al zijn er ook verschillende tekeningen en schilderijen). Door de geuren beleef je de oorlogsperiode op een heel andere, levendige manier dan bijvoorbeeld het In Flanders Field museum in Ieper. Overigens ook een aanrader!

Info

The Smell Of War loopt tot 30 augustus 2015 in Kasteel De Lovie, Krombeekseweg 84, Poperinge. Open van donderdag tot zondag tussen 14 en 18 u. www.thesmellofwar.be. www.theolfactory.org.

Follow