De zin en onzin van voedingssupplementen

Zijn voedingssupplementen nuttig?

Zowel in Nederland als in de Verenigde Staten kwamen onlangs verschillende gevallen aan het licht van fraude met  voedingssupplementen. De ingrediëntenlijst strookte niet helemaal met wat er daadwerkelijk in de pillen zat. Dat deed de eeuwenoude discussie van voor- en tegenstanders van supplementen weer oplaaien. Sceptici doen het af als weggegooid geld, kwakzalverij en zelfs gevaarlijk. Want alles zou je uit gezonde voeding kunnen halen. Maar is onze (bewerkte) voeding nog zo gezond? Of kan het een oplossing zijn voor mensen die bijvoorbeeld niet graag of voldoende groenten of fruit eten?

Hevige voor- en tegenstanders

Zelf was ik lange tijd eerder sceptisch. Maar als journalist heb ik toch een paar mensen ontmoet die hevige voorstander zijn en een levende reclame waren. Zowel de Zuid-Afrikaanse plastisch chirurg en stichter van huidverzorgingsmerk Environ Des Fernandez als de Amerikaanse dermatoloog Dr Perricone (ook met zijn eigen huidverzorgingslijn Perricone MD) zijn beide vitale 60-plussers. Geen glad getrokken en -gespoten jongens -zoals sommige van hun even beroemde collega’s-. Ze hebben rimpels en een kleurtje, maar hun huid straalt en ze blaken van gezondheid. Beiden slikken rigoureus een heel batterij voedingssupplementen. Het zijn dokters, dus ik ga er van uit dat ze weten wat ze doen.

Maar er zijn evenveel dokters die sceptisch zijn. Zoals Dr Marleen Finoulst, hoofdredacteur van gezondheidsmagazine Bodytalk en de coördinator van de website www.gezondheidenwetenschap.be. Deze website is door de overheid in het leven geroepen om de vele kwakkels en misvattingen die de ronde doen over gezondheid en wetenschap te helpen rechtzetten. Zo bracht de site een overzicht van studies die stellen dat multivitaminepreparaten weggegooid geld zijn voor gezonde volwassenen zonder tekorten. Volgens Dr. Finoulst is het een fabeltje te denken dat voedingssupplementen gezonde voeding kunnen vervangen. “Je kan geen appel door een paar vitaminepillen vervangen. Een appel bevat tal van andere bioactieve stoffen naast vitamines, en vezels.”

Hoe gezond eten we?

Maar is onze (bewerkte) voeding vandaag nog wel zo rijk aan voedingsstoffen? “Voeding is niet armer dan vroeger” beweert Dr Finoulst. “Kweek-, teel- en conserveermethodes zijn fors verbeterd. Bewerkte producten beperken we wel beter tot een minimum. Groenten en fruit horen elke dag op het menu te staan.” Dominique Bastin, zaakvoerder van het Belgische verzorgingsmerk Rainpharma -dat ook voedingssupplementen aanbiedt-, heeft een andere mening: “Voeding bevat vaak veel minder vitaminen en mineralen dan vroeger. Dat heeft vooral te maken met de manier waarop we voedsel produceren en verwerken. En het feit dat we wegens ‘druk druk druk’ vaak kiezen voor snelle oplossingen om onze buik te vullen. Meestal is dat lege voeding waar ons lichaam niets aan heeft. Bovendien hebben mensen meer last van stress. Stress is een echte rover van vitamines en mineralen. Het lijkt me voor de gemiddelde mens in deze tijd en samenleving dus geen slecht idee om een beetje bij te supplementeren.”

Het gevaar van een overdosis

Hoewel we te weinig fruit en groenten eten, zouden we toch niet snel gevaar lopen om tekorten op te lopen, stelt het Nederlandse Voedingscentrum. Hoofd Kennis & Kwaliteit Stephan Peters vertelt in het Nederlandse magazine Quest dat hij supplementen enkel voor specifieke doelgroepen aanraadt: foliumzuur voor zwangere vrouwen (om kans dat de baby met een open ruggetje wordt geboren te verkleinen), vitamine B12 (in vlees, ei, zuivel) voor veganisten met een aangetoond tekort en vitamine D wanneer je niet voldoende in de zon komt (bv oudere mensen) om osteoporose te vermijden.

Over tekorten maakt hij zich minder zorgen dan over een overdosis. “Vooral voor de vitamines die we opslagen in vet (A, D, E, K), is dat potentieel problematisch. Minder voor de vitamines die we in vocht opslagen (vitamine C & B-soorten), want een teveel plassen we gewoon uit.” Ook Dr Finoulst waarschuwt voor teveel slikken: “Je mag ze niet lukraak slikken. Het zijn geen snoepjes. Een overmaat aan supplementen kan kanker veroorzaken.”

Dat is het moeilijke er aan: je moet niet alleen weten met welke dosis je een optimaal effect krijgt, het is ook belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijke wisselwerking met andere stoffen. Bovendien worden niet alle vormen van bijvoorbeeld vitamine C even goed opgenomen door het lichaam. Als leek is het dan ook bijzonder moeilijk om een goede keuze te maken. Als je beslist om supplementen te slikken, houd je dan aan de dagelijks bevolen hoeveelheden (die vind je hier) en koop merken die je vertrouwt.

Slik je mooi?

Nu ik de eerste tekenen van verval aan den lijve ondervind, word ook ik gevoeliger aan de middelen die beloven om dat tegen te houden. Hydraterende crèmes lijken me ineens zo basic en het eerste liftende serum in mijn badkamerkastje is een feit. Maar volgens Dominique Bastin heb ik mijn prioriteiten verkeerd:  “Ik sta altijd op mijn achterste poten als ik hoor dat mensen denken hun huid te kunnen verbeteren met cosmetica. Een goede huid begint in de eerste plaats bij gezonde voeding. Dat kan je aanvullen met supplementen en eiwitten. Cosmetica tenslotte kan bijdragen tot een goede verzorging van de huid. Maar niet andersom!” Ook Dr Perricone ziet supplementen als een evenwaardige pijler van huidverzorging, naast gezonde voeding en cosmetica.

Dat je huid van binnenuit wordt opgebouwd en dat je daarom moet zorgen dat je de nodige bouwstoffen (vitaminen, mineralen, etc) binnenkrijgt, klinkt logisch. Persoonlijk denk ik dat supplementen maar een element van een groter geheel zijn: ook gezond eten, voldoende slapen en regelmatig bewegen behoren daartoe. Maar in stressvolle periodes waar ik minder tijd maak voor die zaken, heb ik toch het gevoel dat het me helpt.

Info

www.gezondheidenwetenschap.be, www.voedingscentrum.nl, Perricone MD is te koop bij Parfuma in Antwerpen en Senteurs d’Ailleurs in Brussel. Rainpharma kan je online bestellen en bij verschillende verkooppunten die je eveneens op www.rainpharma.be vindt.

Lees ook

Het gezonde verstand van Dr Perricone

Wat je moet weten over supplementen

Adaptogenen, het natuurmiddeltje tegen stress

Dit artikel delen op
Sofie Albrecht
Sofie Albrecht